Hà Nội nỗ lực khôi phục các dòng sông ô nhiễm

Trong bối cảnh ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng, việc khôi phục các dòng sông ô nhiễm ở Hà Nội trở thành một nhiệm vụ cấp bách. Tại một buổi tọa đàm gần đây, các chuyên gia, nhà khoa học và lãnh đạo các cơ quan chức năng đã cùng nhau thảo luận về nguyên nhân và giải pháp cho vấn đề này.

Các đại biểu tham gia tọa đàm. Ảnh: Hoàng Sơn

Thực trạng ô nhiễm nghiêm trọng

Theo thông tin từ Cục Quản lý tài nguyên nước, tình trạng ô nhiễm sông ngòi tại Việt Nam, đặc biệt là ở Hà Nội, đã đạt mức báo động. Những dòng sông, vốn là nguồn sống của thành phố, giờ đây đã trở thành những “kênh chứa nước thải” khổng lồ, mất đi chức năng điều tiết sinh thái. Hệ thống sông nội đô như sông Nhuệ, sông Đáy và các kênh rạch khác đang trong tình trạng suy thoái nghiêm trọng.

Tổng Biên tập một tờ báo lớn đã chỉ ra rằng: “Chúng ta đều cảm nhận được sự suy tàn của các dòng sông. Trước đây, người dân có thể câu cá bên sông Tô Lịch, nhưng giờ đây chỉ còn lại mùi hôi thối và dòng nước đen đặc.”

Câu chuyện về sông Tô Lịch và sông Nhuệ không chỉ là nỗi đau của Hà Nội mà còn phản ánh tình trạng chung của nhiều dòng sông đô thị khác. Các chuyên gia đã chỉ ra rằng, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do quá trình đô thị hóa diễn ra quá nhanh mà không có hệ thống xử lý nước thải đồng bộ. Hiện tại, lượng nước thải sinh hoạt tại đô thị lên tới khoảng 9 triệu m³/ngày, nhưng chỉ có khoảng 17% được xử lý, phần còn lại xả thẳng ra môi trường.

Không chỉ nước thải sinh hoạt, các khu công nghiệp và làng nghề cũng góp phần không nhỏ vào ô nhiễm. Trong số gần 300 khu công nghiệp trên cả nước, nhiều khu vẫn chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung, dẫn đến tình trạng xả thải không qua xử lý.

Sông Nhuệ tại Hà Nội đang bị ô nhiễm nghiêm trọng. Ảnh: Internet

Thêm vào đó, việc sử dụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật không kiểm soát cũng khiến các hóa chất độc hại tràn ra sông, suối. Hoạt động khai thác cát và nạo vét sông không có quy hoạch cũng làm giảm lưu lượng dòng chảy, dẫn đến ô nhiễm ngày càng gia tăng.

Viện trưởng Viện Khoa học thủy lợi Việt Nam đã nhấn mạnh rằng, việc thiếu liên kết trong quản lý nước thải và quy hoạch sử dụng đất là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng ô nhiễm. Sông ngòi không có ranh giới hành chính, nhưng các chính sách quản lý vẫn còn manh mún và cục bộ.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết, thành phố đang phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng ở các dòng sông nội đô và một số hồ chứa. Họ đang tiến hành rà soát và đánh giá mức độ ô nhiễm để đề xuất các giải pháp xử lý hiệu quả.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội phát biểu tại tọa đàm. Ảnh: Hoàng Sơn

Thời gian qua, Hà Nội đã triển khai một số biện pháp xử lý ô nhiễm, như đầu tư xây dựng các dự án thoát nước và nhà máy xử lý nước thải. Tuy nhiên, kết quả vẫn còn khiêm tốn do các giải pháp hiện tại thiếu tính liên kết và bền vững.

Các địa phương lân cận như Hưng Yên và Ninh Bình cũng đang chịu ảnh hưởng từ tình trạng ô nhiễm liên vùng. Ninh Bình, với vị trí hạ lưu, gần như không thể kiểm soát nguồn nước thải từ thượng nguồn đổ về.

Giải pháp khôi phục bền vững

Trước thực trạng này, các chuyên gia cho rằng, việc khôi phục các dòng sông ô nhiễm không thể tiếp tục theo cách làm cũ. Hà Nội cần một chiến lược tổng thể và dài hạn để phát triển bền vững đô thị.

Phó Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước đã đề xuất xây dựng mô hình tổ chức lưu vực sông, thực hiện thí điểm để phục hồi nguồn nước. Cần đầu tư vào hệ thống thu gom và xử lý rác thải, nước thải, đồng thời xây dựng các công trình điều tiết để bảo đảm dòng chảy cho các sông nội đô.

Các địa phương cũng cần xây dựng cơ chế liên kết trong quản lý môi trường lưu vực sông, không thể để mỗi địa phương tự làm theo cách của mình. Việc tái lập các ủy ban lưu vực sông liên tỉnh là giải pháp quan trọng để thống nhất hành động và giải quyết triệt để ô nhiễm.

(Ảnh giả định do ChatGPT tạo ra)

Cuối cùng, việc nâng cao ý thức cộng đồng về bảo vệ môi trường là rất cần thiết. Từ học sinh, sinh viên đến doanh nghiệp và người dân, tất cả đều cần tham gia vào công cuộc làm sạch và hồi sinh các dòng sông. Đặc biệt, để Hà Nội phát triển xanh và sạch, việc khôi phục chức năng sinh thái và giá trị văn hóa của các dòng sông là nhiệm vụ bắt buộc.

Sự hồi sinh của các dòng sông không chỉ cần các dự án kỹ thuật mà còn cần sự thay đổi trong tư duy phát triển và cách nhìn về môi trường. Đây là thời điểm Hà Nội cần thể hiện quyết tâm chính trị để biến những dòng sông ô nhiễm trở lại thành nguồn sống cho cả hiện tại và tương lai.