Hướng dẫn Quản lý Đất đai trong Mô hình Chính quyền Địa phương Hai Cấp

Trong bối cảnh hiện nay, việc quản lý đất đai trở thành một trong những nhiệm vụ quan trọng của chính quyền địa phương. Để hỗ trợ các cán bộ và người dân trong việc thực hiện các thủ tục hành chính liên quan đến đất đai, một tài liệu hướng dẫn đã được ban hành. Tài liệu này không chỉ cung cấp thông tin cần thiết mà còn giúp người dân hiểu rõ hơn về quyền và nghĩa vụ của mình theo quy định pháp luật.

Tài liệu hướng dẫn công tác quản lý đất đai sẽ giúp các chính quyền cấp tỉnh và cấp xã, bắt đầu hoạt động từ ngày 1/7/2025, nắm bắt được các công việc cần thực hiện trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Ảnh: Trường Giang

Tài liệu được chia thành hai phần chính:

• Phần I: Tổng hợp toàn bộ thẩm quyền và nhiệm vụ của Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân và các cơ quan chuyên môn về đất đai ở cấp tỉnh và cấp xã. Phần này không chỉ bám sát Nghị định số 151/2025/NĐ-CP mà còn tổng hợp các quy định trong Luật Đất đai năm 2024 và các nghị định liên quan. Điều này giúp các cấp chính quyền có cái nhìn tổng quát về các công việc cần triển khai, đặc biệt trong bối cảnh mô hình chính quyền địa phương hai cấp đang được áp dụng rộng rãi.
• Phần II: Cung cấp chi tiết về trình tự và thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai với hơn 10 nhóm thủ tục quan trọng, bao gồm: Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; thu hồi, bồi thường, hỗ trợ tái định cư; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; định giá đất; cung cấp dữ liệu đất đai và giải quyết tranh chấp. Nội dung được thiết kế dễ hiểu và dễ thực hiện, đặc biệt cho đội ngũ cán bộ cấp xã, nơi đang đảm nhận nhiều nhiệm vụ quan trọng.

Theo thông tin từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, việc phân định rõ ràng trách nhiệm giữa các cấp chính quyền sẽ là yếu tố then chốt để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, minh bạch và hiệu quả trong tổ chức thực hiện. Cụ thể:

• Cấp tỉnh:
  • Hội đồng Nhân dân cấp tỉnh: 6 thẩm quyền, nhiệm vụ;
  • Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh: 50 thẩm quyền, nhiệm vụ;
  • Chủ tịch Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh: 37 thẩm quyền, nhiệm vụ;
  • Sở Nông nghiệp và Môi trường: 15 thẩm quyền, nhiệm vụ;
  • Văn phòng Đăng ký đất đai và Tổ chức Phát triển quỹ đất cũng được hướng dẫn cụ thể nhiệm vụ.
• Cấp xã:
  • Hội đồng Nhân dân cấp xã: 4 thẩm quyền, nhiệm vụ;
  • Ủy ban Nhân dân cấp xã: 45 thẩm quyền, nhiệm vụ;
  • Chủ tịch Ủy ban Nhân dân cấp xã: 44 thẩm quyền, nhiệm vụ;
  • Cơ quan quản lý đất đai cấp xã: 19 thẩm quyền, nhiệm vụ.

Việc hệ thống hóa quyền hạn như vậy không chỉ giúp nâng cao năng lực thực thi pháp luật về đất đai mà còn là cơ sở quan trọng để kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu quả hoạt động của từng cấp chính quyền.

Ảnh minh họa

Quy trình Thu hồi Đất và Cấp Giấy Chứng Nhận Quyền Sử Dụng Đất

Quy trình thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư là một trong những nội dung được người dân đặc biệt quan tâm, nhất là khi thẩm quyền ngày càng được phân cấp mạnh mẽ về cấp xã. Tài liệu đã dành nhiều dung lượng để hướng dẫn cụ thể quy trình 16 bước từ việc xây dựng kế hoạch, tổ chức đối thoại, kiểm đếm tài sản, xác định giá trị bồi thường, lập và phê duyệt phương án, đến tổ chức chi trả và bàn giao mặt bằng.

Tương tự, với thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu do cấp xã thực hiện, quy trình gồm 3 bước cơ bản đã được trình bày chi tiết trong tài liệu. Từ khâu nộp hồ sơ tại Trung tâm Phục vụ hành chính công, cơ quan chuyên môn kiểm tra và chuyển hồ sơ về Ủy ban Nhân dân cấp xã, đến khâu cấp Giấy chứng nhận sau khi hoàn tất nghĩa vụ tài chính, mỗi bước đều được phân công trách nhiệm rõ ràng giữa cán bộ và người dân.

Đặc biệt, thời gian giải quyết thủ tục đã được rút ngắn đáng kể: Tối đa 17 ngày làm việc đối với đăng ký đất đai lần đầu và 20 ngày làm việc nếu kèm theo cấp giấy chứng nhận. Riêng với các khu vực khó khăn, thời hạn có thể kéo dài nhưng không quá 30 ngày làm việc, đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế.

Trong bối cảnh Luật Đất đai năm 2024 vừa được ban hành và có hiệu lực, việc ban hành tài liệu hướng dẫn chuyên đề về phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực đất đai là bước đi chiến lược, góp phần giảm độ trễ chính sách, hỗ trợ chính quyền địa phương sớm làm chủ công việc và xử lý hiệu quả các vấn đề phát sinh tại cơ sở.

Tài liệu này cũng là công cụ giúp giảm thiểu sai sót trong triển khai thủ tục hành chính, tránh tình trạng lúng túng, chồng chéo hay vượt thẩm quyền, từ đó tăng cường niềm tin của người dân và doanh nghiệp đối với chính quyền các cấp.

Ảnh minh họa

Với cách tiếp cận thiết thực và bám sát thực tiễn, tài liệu hướng dẫn công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp được kỳ vọng sẽ là công cụ đắc lực, giúp chính quyền các cấp chuyển đổi mô hình tổ chức hiệu quả, nâng cao chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp, đồng thời đưa Luật Đất đai mới nhanh chóng đi vào cuộc sống.