Thành phố Hồ Chí Minh nỗ lực xử lý 90% rác thải bằng công nghệ hiện đại

Hình ảnh thu gom rác thải sinh hoạt tại thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh: H.Phạm

Ngày 23-7, Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Hồ Chí Minh đã công bố thông tin quan trọng về tình hình rác thải tại thành phố. Sau khi sáp nhập các tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu và Bình Dương, thành phố hiện đang phải xử lý khoảng 14.000 tấn chất thải rắn sinh hoạt mỗi ngày. Trong đó, khu vực thành phố Hồ Chí Minh cũ chiếm khoảng 10.500 tấn, trong khi tỉnh Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu cũ lần lượt chiếm 2.400 tấn và 1.100 tấn.

Đáng chú ý, chỉ có khoảng 40% lượng rác thải này được xử lý bằng các phương pháp công nghệ hiện đại như đốt, sản xuất phân compost hoặc tái chế. Phần lớn còn lại vẫn phải chôn lấp theo phương pháp truyền thống, điều này không chỉ gây lãng phí tài nguyên mà còn tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến đất đai, nguồn nước và chất lượng không khí.

Hiện tại, Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Hồ Chí Minh cũng cho biết rằng công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt đang gặp nhiều thách thức, đặc biệt là về quy định pháp lý và sự thiếu đồng bộ giữa các địa phương sau khi sáp nhập.

Các vấn đề như thiếu định mức kinh tế kỹ thuật rõ ràng và quy định cụ thể về chi phí dịch vụ vệ sinh môi trường đang gây khó khăn trong việc thẩm định và phê duyệt phương án giá. Hơn nữa, mô hình quản lý thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt giữa ba địa phương trước sáp nhập cũng có sự khác biệt lớn.

Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị thành phố Hồ Chí Minh đang thực hiện thu gom rác thải để đưa về xử lý. Ảnh: CITENCO

Trước tình hình này, thành phố Hồ Chí Minh đang tích cực triển khai các giải pháp xử lý rác thải bằng công nghệ tiên tiến, nhằm giảm thiểu tối đa việc chôn lấp.

Cụ thể, thành phố đặt mục tiêu giảm tỷ lệ chôn lấp xuống dưới 50% sau năm 2025, đồng thời hướng tới mô hình quản lý chất thải bền vững, ứng dụng công nghệ hiện đại và khuyến khích sự tham gia của người dân, doanh nghiệp và các tổ chức xã hội. Đến năm 2030, thành phố đặt mục tiêu xử lý 100% chất thải rắn sinh hoạt phát sinh, trong đó ít nhất 90% sẽ được xử lý bằng công nghệ tiên tiến, giảm thiểu tối đa hình thức chôn lấp.

Các chuyên gia môi trường đô thị đánh giá đây là một bước đi cần thiết trong việc hướng tới mô hình đô thị sinh thái, phát triển kinh tế tuần hoàn và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Từ góc độ doanh nghiệp, ông Lê Công Phương – Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị thành phố Hồ Chí Minh cho rằng để hiện thực hóa mục tiêu này, thành phố cần gỡ bỏ những rào cản về thể chế và vận hành sau sáp nhập, đồng thời cần có cơ chế điều chỉnh thống nhất.

Hiện tại, thành phố Hồ Chí Minh đang xúc tiến hai dự án đầu tư lò đốt rác tại xã Thạnh An và An Thới Đông (thuộc huyện Cần Giờ cũ). Trong đó, lò đốt quy mô 5 tấn/ngày tại Thạnh An đã được UBND thành phố thông qua chủ trương đầu tư, kỳ vọng sẽ trở thành mô hình điểm cho việc chuyển đổi công nghệ xử lý rác tại khu vực đặc thù, góp phần quan trọng trong chiến lược chuyển đổi mô hình xử lý chất thải của thành phố.

Thành phố cũng đang xây dựng ba nhà máy đốt rác phát điện, bao gồm: Tâm Sinh Nghĩa (giai đoạn 1) với công suất 2.000 – 2.600 tấn/ngày và VietStar có công suất xử lý 2.000 tấn/ngày, tại Khu liên hợp xử lý chất thải Tây Bắc (huyện Củ Chi cũ); BIWASE với công suất 24MW (tỉnh Bình Dương cũ).

Đồng thời, thành phố sẽ đầu tư xây dựng dự án nhà máy đốt rác phát điện trong Khu xử lý chất thải tập trung phường Tóc Tiên và dự án nhà máy đốt rác ở Côn Đảo (tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cũ), đều được kỳ vọng sẽ góp phần thực hiện mục tiêu đề ra của thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2030.

Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Hồ Chí Minh, việc triển khai các nhà máy điện rác là một phần trong chiến lược tổng thể về môi trường tại thành phố, kết hợp với các giải pháp như chuyển đổi toàn bộ công nghệ xử lý rác thải sang đốt phát điện vào năm 2030; tái chế rác hữu cơ thành phân bón, nhiên liệu sinh học; kiểm soát ô nhiễm nước, không khí…

Phối cảnh dự án nhà máy đốt rác phát điện Tâm Sinh Nghĩa. Ảnh: Bamboo Capital

Liên quan đến công tác xử lý rác thải, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hồ Chí Minh Bùi Minh Thạnh đã yêu cầu các xã, phường và đặc khu khẩn trương tăng cường quản lý các khu xử lý rác hiện hữu, đồng thời phối hợp với các sở, ngành xây dựng cơ chế đặt hàng dịch vụ xử lý theo hướng công nghệ cao.

Mặt khác, thành phố cũng đang đẩy nhanh tiến độ cải tạo, phục hồi các bãi chôn lấp sau khi ngưng tiếp nhận chất thải, nhằm tái lập mặt bằng, tạo quỹ đất sạch phục vụ phát triển đô thị; sớm ban hành bộ tiêu chuẩn kỹ thuật và cơ chế tài chính phù hợp với mô hình hành chính mới để thống nhất áp dụng trên địa bàn thành phố.