Xây dựng môi trường sống tốt đẹp cho cư dân Thủ đô

Hà Nội, trái tim của Việt Nam, đang nỗ lực không ngừng để cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân. Một trong những bước đi quan trọng trong chiến lược này là việc khuyến khích người dân chuyển đổi sang các phương tiện giao thông thân thiện với môi trường. Chương trình đổi xe cũ lấy xe mới, cung cấp các phương tiện xanh với giá ưu đãi và hỗ trợ chi phí chuyển đổi là những biện pháp thiết thực nhằm hướng tới một Thủ đô xanh, sạch và văn minh.

Từ ngày 1-7-2026, Hà Nội sẽ chính thức cấm lưu thông xe mô tô và xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong khu vực Vành đai 1. Đây là một quyết định mang tính bước ngoặt, nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí và ùn tắc giao thông, một vấn đề nhức nhối tại các đô thị lớn. Hình ảnh ùn tắc giao thông tại phố Khâm Thiên là minh chứng rõ nét cho tình trạng này. Ảnh: Tiến Hiếu

Giảm thiểu ô nhiễm từ phương tiện giao thông

Chỉ thị số 20/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, ban hành vào ngày 12-7-2025, đã đặt ra những nhiệm vụ cấp bách nhằm ngăn chặn tình trạng ô nhiễm môi trường. Theo đó, từ ngày 1-7-2026, Hà Nội sẽ không cho phép xe mô tô và xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong khu vực Vành đai 1. Đây là một bước đi quan trọng trong việc cải thiện chất lượng không khí và môi trường sống cho người dân.

Tiếp theo, từ ngày 1-1-2028, thành phố sẽ cấm xe máy và hạn chế ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong khu vực Vành đai 1 và Vành đai 2. Đến năm 2030, phạm vi áp dụng sẽ được mở rộng ra Vành đai 3, tạo ra một môi trường sống trong lành hơn cho cư dân.

Thông tin này đã thu hút sự quan tâm lớn từ dư luận, với nhiều ý kiến ủng hộ chủ trương hạn chế phương tiện sử dụng xăng, dầu. Ô nhiễm không khí từ các phương tiện giao thông đã đến mức báo động, và việc thực hiện các biện pháp quyết liệt là cần thiết để xây dựng một Thủ đô xanh, sạch và văn minh.

Nguyên Phó Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, ông Khương Kim Tạo, cho rằng chỉ đạo của Thủ tướng là rất cần thiết và phù hợp với xu thế phát triển. Tuy nhiên, cần có cơ chế hỗ trợ cụ thể cho những người phụ thuộc vào xe máy để mưu sinh. Để lộ trình cấm xe máy sử dụng xăng trong Vành đai 1 từ ngày 1-7-2026 trở thành hiện thực, sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp và người dân là rất quan trọng.

“Các vấn đề như hạ tầng trạm sạc cho xe điện và mạng lưới vận tải công cộng hiện vẫn còn thiếu, chưa đáp ứng được nhu cầu đi lại của người dân. Do đó, thành phố nên kiểm định khí thải cho từng xe máy. Nếu đạt tiêu chuẩn, những xe này vẫn nên được phép lưu thông trong nội đô, đồng thời quy định rõ thời gian lưu thông để người dân có thể thích nghi dần,” anh Nguyễn Gia Toàn (phường Minh Khai, Hà Nội) đã chia sẻ.

Đồng bộ chính sách, bảo đảm lợi ích hài hòa

Việc hạn chế xe máy lưu thông trong khu vực nội đô không phải là một chủ trương mới. Từ năm 2017, thành phố đã đưa ra lộ trình nhằm giảm ùn tắc và ô nhiễm không khí. Nghị quyết số 04/2017/NQ-HĐND đã được thông qua, với mục tiêu đến năm 2030 sẽ dừng hoạt động xe máy tại các quận nội thành cũ.

Ngày 12-12-2024, HĐND thành phố cũng đã ban hành Nghị quyết số 47/2024/NQ-HĐND quy định vùng phát thải thấp. Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg, UBND thành phố đã nhanh chóng thành lập Tổ công tác liên ngành để triển khai các nhiệm vụ về chuyển đổi phương tiện giao thông xanh và phát triển hạ tầng trạm sạc xe điện.

Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội, ông Dương Đức Tuấn, cho biết thành phố đang nghiên cứu cơ chế hỗ trợ cho khoảng 450.000 xe máy sử dụng xăng dầu trong khu vực Vành đai 1. Chính sách hỗ trợ chuyển đổi từ xe sử dụng xăng sang xe điện sẽ được xây dựng theo hướng hài hòa lợi ích, dựa trên kết quả rà soát kỹ lưỡng theo từng nhóm người sử dụng và từng loại xe.

Về vấn đề trạm sạc, Hà Nội sẽ bổ sung quy hoạch các khu vực sạc điện cho ô tô, xe máy điện và các phương tiện sử dụng năng lượng sạch khác. Thành phố sẽ ưu tiên bố trí trạm sạc tại các điểm giao thông tĩnh, bãi đỗ xe và trong các tòa nhà dân cư.

“Dự kiến vào tháng 9-2025, UBND thành phố Hà Nội sẽ trình HĐND các nghị quyết chuyên đề nhằm cụ thể hóa cơ chế hỗ trợ và công cụ quản lý theo yêu cầu của Chỉ thị số 20/CT-TTg. Hạ tầng trạm sạc sẽ được phát triển, đặc biệt tại khu vực Vành đai 1, nơi bắt đầu áp dụng lộ trình loại bỏ xe máy chạy xăng từ ngày 1-7-2026. Trạm sạc sẽ được chuẩn hóa và đầu tư theo hình thức công – tư kết hợp, bảo đảm an toàn kỹ thuật và phòng cháy chữa cháy,” Phó Chủ tịch Dương Đức Tuấn cho biết thêm.

Vành đai 1 được xác định khép kín qua các tuyến đường:

Trần Khát Chân – Đại Cồ Việt – Đê La Thành – Bưởi – Cầu Giấy – Võ Chí Công – Nghi Tàm – Yên Phụ – Trần Quang Khải. Chu vi toàn tuyến khoảng 25km, diện tích khoảng 31km². Theo thống kê, trong khu vực Vành đai 1 có khoảng 600.000 người thường trú nhưng có tới gần 450.000 xe máy.

Sở Xây dựng Hà Nội đang lấy ý kiến góp ý cho dự thảo Nghị quyết về chuyển đổi phương tiện xanh và phát triển hệ thống trạm sạc trên địa bàn thành phố. Dự thảo này đặt ra mức hỗ trợ cho chủ xe máy chạy xăng hoặc diesel (đăng ký trước thời điểm nghị quyết có hiệu lực) tại các vùng phát thải thấp, khi chuyển đổi sang phương tiện xanh (có giá trị từ 15 triệu đồng trở lên). Mức hỗ trợ 3 triệu đồng/xe đối với cá nhân; 4 triệu đồng/xe đối với hộ cận nghèo; 5 triệu đồng/xe đối với hộ nghèo. Mỗi cá nhân được hỗ trợ tối đa 1 xe đến hết năm 2030.